Một vị tướng hàng đầu của Mỹ đã ủng hộ việc sản xuất nhanh hơn và nhiều hơn máy bay ném bom B-21 Raider thế hệ tiếp theo, một lời kêu gọi phù hợp với những tiến bộ nhanh chóng của sức mạnh không quân Trung Quốc và ứng phó với các mối đe dọa đang phát triển nhanh chóng. Nhưng một khoảng cách vũ khí siêu thanh mới nổi có thể đang thay đổi cán cân sức mạnh không quân của châu Á theo hướng có lợi cho Trung Quốc.
Mới đây, tạp chí “FlightGlobal” đưa tin rằng Thomas Bussiere – Chỉ huy Bộ tư lệnh tấn công toàn cầu của Không quân Mỹ - đã kêu gọi đánh giá lại quy mô phi đội máy bay ném bom B-21 Raider do tập đoàn Northrop Grumman sản xuất. Phát biểu tại Viện nghiên cứu hàng không vũ trụ Mitchell, Tướng Bussiere nhấn mạnh vai trò quan trọng của B-21 dự kiến thay thế các máy bay ném bom B-1B do Boeing sản xuất và B-2 của Northrop. Ông Bussiere đã mô tả B-21 là "hệ thống vũ khí tinh vi nhất từng được chế tạo". Hiện tại, máy bay này đang trong quá trình bay thử nghiệm, với triển khai hoạt động ban đầu dự kiến vào giữa những năm 2020.
Kế hoạch hiện tại của Không quân Mỹ là mua 100 chiếc B-21, nhưng ông Bussiere cho rằng con số này có thể cần phải tăng lên để đáp ứng nhu cầu của chiến tranh hiện đại và những thách thức địa chính trị gia tăng. Ông nhấn mạnh nhu cầu lớn đối với phi đội máy bay ném bom của Không quân Mỹ, bao gồm cả B-52J được nâng cấp, đồng thời lưu ý rằng chúng thường xuyên được triển khai cho các hoạt động chiến đấu và răn đe chiến lược. Tướng Bussiere cũng chỉ ra rằng các đánh giá trước đây cho thấy cần có 220 máy bay ném bom, có thể cần phải điều chỉnh theo diễn biến tình hình an ninh hiện tại.
Tuy nhiên, những thách thức trong việc sản xuất B-21 đã dẫn đến việc thu hẹp số lượng máy bay ném bom thế hệ tiếp theo theo kế hoạch, buộc Mỹ phải duy trì các máy bay ném bom cũ trong biên chế lâu hơn so với dự kiến ban đầu.
Vào tháng 7/2024, tờ “Asia Times” đưa tin rằng Không quân Mỹ đã nâng cấp máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit của mình bằng phần mềm tiên tiến, tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu trong bối cảnh sản xuất B-21 bị chậm trễ.
Phần mềm “hệ thống nhiệm vụ mở” (OMS) mới, được phát triển với sự hợp tác của Bộ tư lệnh tấn công toàn cầu của Không quân và Văn phòng quản lý chương trình hệ thống B-2, giúp rút ngắn đáng kể thời gian cập nhật từ 2 năm xuống còn chưa đầy 3 tháng, cho phép tích hợp vũ khí mới nhanh hơn và cải tiến liên tục. Bản nâng cấp, được gọi là Spirit Realm 1 (SR 1), bao gồm màn hình hiển thị tốt hơn, phần cứng bay và cải tiến khả năng sống sót để giữ cho B-2 có liên quan cho đến khi B-21 đi vào hoạt động.
Phi đội bay B-2, hiện có 19 chiếc, vẫn là máy bay ném bom xuyên giáp duy nhất của Không quân Mỹ cho đến khi B-21 đạt được khả năng hoạt động ban đầu. Quá trình hiện đại hóa B-2 bao gồm việc triển khai Tên lửa tầm xa không đối đất liên hợp mở rộng (JASSM-ER), giúp tăng cường khả năng tấn công của máy bay.
Tờ “Asia Times” đưa tin vào tháng 6/2024 rằng Không quân Mỹ đang nâng cấp đáng kể đội bay ném bom B-52 của mình, biến máy bay thời Chiến tranh Lạnh thành máy bay chiến đấu hiện đại có khả năng chống lại các mối đe dọa, đặc biệt là từ Trung Quốc. Các nâng cấp bao gồm động cơ được cải tiến, buồng lái kỹ thuật số, radar mảng quét điện tử chủ động (AESA), hệ thống điện tử hàng không hiện đại, khả năng tác chiến điện tử và hệ thống vũ khí tiên tiến. Được chỉ định cho B-52J, các nâng cấp này nhằm mục đích kéo dài tuổi thọ của máy bay đến những năm 2050, hoạt động cùng với B-21. Các động cơ mới, có thể là Rolls-Royce F130, hứa hẹn tiết kiệm chi phí, tăng thời gian bay và giảm nhu cầu đại tu. Việc trang bị radar AN/APG-79 sẽ nâng cao nhận thức tình huống và khả năng tác chiến điện tử, trong khi các bộ liên lạc mới sẽ cho phép tích hợp chiến trường theo hệ thống mạng. B-52J cũng sẽ được trang bị vũ khí siêu thanh và các loại đạn dược tiên tiến khác, giúp tăng đáng kể khả năng tấn công của máy bay. Bất chấp những tiến bộ này, B-52J vẫn phải đối mặt với sự chậm trễ. Do thiếu hụt kinh phí và chi phí tăng trong chương trình hiện đại hóa radar, khả năng hoạt động ban đầu hiện được dự kiến vào năm 2033.
Trong khi đó, Trung Quốc đang tiến triển đều đặn trong việc hiện đại hóa lực lượng máy bay ném bom của mình. Trong Báo cáo “Sức mạnh Quân sự Trung Quốc năm 2023”, Bộ Quốc phòng Mỹ (DOD) lưu ý rằng quá trình hiện đại hóa máy bay ném bom của Trung Quốc đã chuyển từ các thiết kế cũ kỹ của thời Liên Xô sang khả năng tấn công đa nhiệm mạnh mẽ. Theo báo cáo, Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAAF) đã nâng cấp đáng kể phi đội máy bay ném bom H-6, dựa trên Tu-16 của Liên Xô.
Các biến thể gần đây, như H-6K, tích hợp vũ khí tầm xa và động cơ phản lực cánh quạt hiệu quả hơn, cho phép tấn công từ Trung Quốc đại lục đến Chuỗi đảo thứ hai, một loạt các đảo trải dài từ Nhật Bản qua Guam và Palau đến Tây Papua, Indonesia. Trong khi đó, H-6J vốn tập trung vào hàng hải có thể mang theo 6 tên lửa hành trình chống hạm YJ-12, mang lại cho nó vai trò chống hạm mạnh mẽ. Tuy nhiên, báo cáo lưu ý rằng sự phát triển đáng chú ý nhất là H-6N, một máy bay ném bom có khả năng tiếp nhiên liệu trên không, có khả năng mang tên lửa đạn đạo phóng từ trên không (ALBM) và có khả năng phối hợp để tấn công chính xác vào các mục tiêu tiềm tàng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Báo cáo nêu rõ rằng PLAAF cũng đang theo đuổi một máy bay ném bom tàng hình H-20 thế hệ tiếp theo ngoài H-6 và các biến thể của nó. Loại máy bay này sẽ có cả vai trò hạt nhân và thông thường, mở rộng khả năng sức mạnh của Trung Quốc vượt xa biên giới của mình.
Tuy nhiên, một khoảng cách năng lực máy bay ném bom mới có thể đang xuất hiện giữa Mỹ và Trung Quốc. Không giống như khoảng cách máy bay ném bom thời Chiến tranh Lạnh tập trung vào sự thiếu hụt máy bay ném bom của Mỹ so với Liên Xô, khoảng cách máy bay ném bom mới nổi liên quan đến khả năng vũ khí siêu thanh.
Một báo cáo của viện nghiên cứu RAND hồi tháng 4 /2023 cho biết mặc dù Mỹ có khả năng vượt trội về hàng không, nhưng họ không có lợi thế rõ ràng về khả năng tấn công siêu thanh. Báo cáo cho biết khoảng cách năng lực này có thể trở nên trầm trọng hơn do thực tế là họ dựa vào vũ khí không đối đất của máy bay ném bom và máy bay chiến đấu để có khả năng tấn công tầm xa và thể hiện khả năng hỏa lực toàn cầu.
Tờ “Asia Times” đưa tin vào tháng 10/2024 rằng chương trình tên lửa siêu thanh của Không quân Mỹ, cụ thể là Vũ khí phản ứng nhanh phóng từ trên không AGM-183 (ARRW), đang ở thời điểm quan trọng. Chương trình này đang nhận được nguồn tài trợ mới mặc dù trước đó có dấu hiệu hủy bỏ do kết quả thử nghiệm kém.
ARRW, một phương tiện tăng tốc lướt siêu thanh (HGV), được thiết kế để chống lại các mục tiêu có giá trị cao, được bảo vệ nghiêm ngặt nhưng đã phải đối mặt với nhiều lần thử nghiệm thất bại, dẫn đến sự chậm trễ và cắt giảm ngân sách. Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã hủy bỏ yêu cầu 150 triệu USD cho sự phát triển liên tục của nó trong Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia năm 2024 (NDAA).
Bất chấp những thất bại này, chương trình vẫn tiếp tục với các cuộc thử nghiệm theo kế hoạch, được thúc đẩy bởi mối lo ngại ngày càng tăng về khả năng siêu thanh của Trung Quốc. Không quân Mỹ cũng đang khám phá các vũ khí siêu thanh “thở bằng không khí”, chẳng hạn như Khái niệm “vũ khí thở bằng không khí siêu thanh” (HAWC), có thể cung cấp các giải pháp hiệu quả hơn về chi phí và linh hoạt hơn nhưng vẫn chưa được chứng minh./.
Mới đây, tạp chí “FlightGlobal” đưa tin rằng Thomas Bussiere – Chỉ huy Bộ tư lệnh tấn công toàn cầu của Không quân Mỹ - đã kêu gọi đánh giá lại quy mô phi đội máy bay ném bom B-21 Raider do tập đoàn Northrop Grumman sản xuất. Phát biểu tại Viện nghiên cứu hàng không vũ trụ Mitchell, Tướng Bussiere nhấn mạnh vai trò quan trọng của B-21 dự kiến thay thế các máy bay ném bom B-1B do Boeing sản xuất và B-2 của Northrop. Ông Bussiere đã mô tả B-21 là "hệ thống vũ khí tinh vi nhất từng được chế tạo". Hiện tại, máy bay này đang trong quá trình bay thử nghiệm, với triển khai hoạt động ban đầu dự kiến vào giữa những năm 2020.
Kế hoạch hiện tại của Không quân Mỹ là mua 100 chiếc B-21, nhưng ông Bussiere cho rằng con số này có thể cần phải tăng lên để đáp ứng nhu cầu của chiến tranh hiện đại và những thách thức địa chính trị gia tăng. Ông nhấn mạnh nhu cầu lớn đối với phi đội máy bay ném bom của Không quân Mỹ, bao gồm cả B-52J được nâng cấp, đồng thời lưu ý rằng chúng thường xuyên được triển khai cho các hoạt động chiến đấu và răn đe chiến lược. Tướng Bussiere cũng chỉ ra rằng các đánh giá trước đây cho thấy cần có 220 máy bay ném bom, có thể cần phải điều chỉnh theo diễn biến tình hình an ninh hiện tại.
Tuy nhiên, những thách thức trong việc sản xuất B-21 đã dẫn đến việc thu hẹp số lượng máy bay ném bom thế hệ tiếp theo theo kế hoạch, buộc Mỹ phải duy trì các máy bay ném bom cũ trong biên chế lâu hơn so với dự kiến ban đầu.
Vào tháng 7/2024, tờ “Asia Times” đưa tin rằng Không quân Mỹ đã nâng cấp máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit của mình bằng phần mềm tiên tiến, tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu trong bối cảnh sản xuất B-21 bị chậm trễ.
Phần mềm “hệ thống nhiệm vụ mở” (OMS) mới, được phát triển với sự hợp tác của Bộ tư lệnh tấn công toàn cầu của Không quân và Văn phòng quản lý chương trình hệ thống B-2, giúp rút ngắn đáng kể thời gian cập nhật từ 2 năm xuống còn chưa đầy 3 tháng, cho phép tích hợp vũ khí mới nhanh hơn và cải tiến liên tục. Bản nâng cấp, được gọi là Spirit Realm 1 (SR 1), bao gồm màn hình hiển thị tốt hơn, phần cứng bay và cải tiến khả năng sống sót để giữ cho B-2 có liên quan cho đến khi B-21 đi vào hoạt động.
Phi đội bay B-2, hiện có 19 chiếc, vẫn là máy bay ném bom xuyên giáp duy nhất của Không quân Mỹ cho đến khi B-21 đạt được khả năng hoạt động ban đầu. Quá trình hiện đại hóa B-2 bao gồm việc triển khai Tên lửa tầm xa không đối đất liên hợp mở rộng (JASSM-ER), giúp tăng cường khả năng tấn công của máy bay.
Tờ “Asia Times” đưa tin vào tháng 6/2024 rằng Không quân Mỹ đang nâng cấp đáng kể đội bay ném bom B-52 của mình, biến máy bay thời Chiến tranh Lạnh thành máy bay chiến đấu hiện đại có khả năng chống lại các mối đe dọa, đặc biệt là từ Trung Quốc. Các nâng cấp bao gồm động cơ được cải tiến, buồng lái kỹ thuật số, radar mảng quét điện tử chủ động (AESA), hệ thống điện tử hàng không hiện đại, khả năng tác chiến điện tử và hệ thống vũ khí tiên tiến. Được chỉ định cho B-52J, các nâng cấp này nhằm mục đích kéo dài tuổi thọ của máy bay đến những năm 2050, hoạt động cùng với B-21. Các động cơ mới, có thể là Rolls-Royce F130, hứa hẹn tiết kiệm chi phí, tăng thời gian bay và giảm nhu cầu đại tu. Việc trang bị radar AN/APG-79 sẽ nâng cao nhận thức tình huống và khả năng tác chiến điện tử, trong khi các bộ liên lạc mới sẽ cho phép tích hợp chiến trường theo hệ thống mạng. B-52J cũng sẽ được trang bị vũ khí siêu thanh và các loại đạn dược tiên tiến khác, giúp tăng đáng kể khả năng tấn công của máy bay. Bất chấp những tiến bộ này, B-52J vẫn phải đối mặt với sự chậm trễ. Do thiếu hụt kinh phí và chi phí tăng trong chương trình hiện đại hóa radar, khả năng hoạt động ban đầu hiện được dự kiến vào năm 2033.
Trong khi đó, Trung Quốc đang tiến triển đều đặn trong việc hiện đại hóa lực lượng máy bay ném bom của mình. Trong Báo cáo “Sức mạnh Quân sự Trung Quốc năm 2023”, Bộ Quốc phòng Mỹ (DOD) lưu ý rằng quá trình hiện đại hóa máy bay ném bom của Trung Quốc đã chuyển từ các thiết kế cũ kỹ của thời Liên Xô sang khả năng tấn công đa nhiệm mạnh mẽ. Theo báo cáo, Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAAF) đã nâng cấp đáng kể phi đội máy bay ném bom H-6, dựa trên Tu-16 của Liên Xô.
Các biến thể gần đây, như H-6K, tích hợp vũ khí tầm xa và động cơ phản lực cánh quạt hiệu quả hơn, cho phép tấn công từ Trung Quốc đại lục đến Chuỗi đảo thứ hai, một loạt các đảo trải dài từ Nhật Bản qua Guam và Palau đến Tây Papua, Indonesia. Trong khi đó, H-6J vốn tập trung vào hàng hải có thể mang theo 6 tên lửa hành trình chống hạm YJ-12, mang lại cho nó vai trò chống hạm mạnh mẽ. Tuy nhiên, báo cáo lưu ý rằng sự phát triển đáng chú ý nhất là H-6N, một máy bay ném bom có khả năng tiếp nhiên liệu trên không, có khả năng mang tên lửa đạn đạo phóng từ trên không (ALBM) và có khả năng phối hợp để tấn công chính xác vào các mục tiêu tiềm tàng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Báo cáo nêu rõ rằng PLAAF cũng đang theo đuổi một máy bay ném bom tàng hình H-20 thế hệ tiếp theo ngoài H-6 và các biến thể của nó. Loại máy bay này sẽ có cả vai trò hạt nhân và thông thường, mở rộng khả năng sức mạnh của Trung Quốc vượt xa biên giới của mình.
Tuy nhiên, một khoảng cách năng lực máy bay ném bom mới có thể đang xuất hiện giữa Mỹ và Trung Quốc. Không giống như khoảng cách máy bay ném bom thời Chiến tranh Lạnh tập trung vào sự thiếu hụt máy bay ném bom của Mỹ so với Liên Xô, khoảng cách máy bay ném bom mới nổi liên quan đến khả năng vũ khí siêu thanh.
Một báo cáo của viện nghiên cứu RAND hồi tháng 4 /2023 cho biết mặc dù Mỹ có khả năng vượt trội về hàng không, nhưng họ không có lợi thế rõ ràng về khả năng tấn công siêu thanh. Báo cáo cho biết khoảng cách năng lực này có thể trở nên trầm trọng hơn do thực tế là họ dựa vào vũ khí không đối đất của máy bay ném bom và máy bay chiến đấu để có khả năng tấn công tầm xa và thể hiện khả năng hỏa lực toàn cầu.
Tờ “Asia Times” đưa tin vào tháng 10/2024 rằng chương trình tên lửa siêu thanh của Không quân Mỹ, cụ thể là Vũ khí phản ứng nhanh phóng từ trên không AGM-183 (ARRW), đang ở thời điểm quan trọng. Chương trình này đang nhận được nguồn tài trợ mới mặc dù trước đó có dấu hiệu hủy bỏ do kết quả thử nghiệm kém.
ARRW, một phương tiện tăng tốc lướt siêu thanh (HGV), được thiết kế để chống lại các mục tiêu có giá trị cao, được bảo vệ nghiêm ngặt nhưng đã phải đối mặt với nhiều lần thử nghiệm thất bại, dẫn đến sự chậm trễ và cắt giảm ngân sách. Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã hủy bỏ yêu cầu 150 triệu USD cho sự phát triển liên tục của nó trong Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia năm 2024 (NDAA).
Bất chấp những thất bại này, chương trình vẫn tiếp tục với các cuộc thử nghiệm theo kế hoạch, được thúc đẩy bởi mối lo ngại ngày càng tăng về khả năng siêu thanh của Trung Quốc. Không quân Mỹ cũng đang khám phá các vũ khí siêu thanh “thở bằng không khí”, chẳng hạn như Khái niệm “vũ khí thở bằng không khí siêu thanh” (HAWC), có thể cung cấp các giải pháp hiệu quả hơn về chi phí và linh hoạt hơn nhưng vẫn chưa được chứng minh./.
Trang mạng asiatimes.com (Ngày 11/12)
