Trang tin The Strategist (Australia) ngày 5/12 đăng bài viết của tác giả Peter Briggs - chuyên gia về tàu ngầm và là cựu Chủ tịch của Viện Tàu ngầm Australia - cho rằng Australia nên bắt đầu lập kế hoạch mua ít nhất 12 tàu ngầm theo thiết kế Suffren của Pháp. Kế hoạch hiện tại trong khuôn khổ AUKUS liên quan đến việc mua 8 tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSN) luôn có sai sót và giờ đây rủi ro đang chồng chất.
Theo chuyên gia Briggs, Australia nên tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của hải quân theo kế hoạch SSN AUKUS, chẳng hạn như hỗ trợ tàu ngầm của Mỹ và Anh khi chúng đến Australia. Tuy nhiên, đối với nỗ lực mua tàu ngầm, Australia nên chuẩn bị tinh thần từ bỏ kế hoạch mua 8 SSN trong khuôn khổ AUKUS - 3 chiếc từ Mỹ mà Washington ngày càng không có khả năng cung cấp, và 5 chiếc được cho là được đóng theo thiết kế quá khổ của Anh và có thể không thể đến đúng hạn.
Thay vào đó, Australia nên bắt đầu một chương trình hợp tác chung giữa Pháp và Australia để có thể sở hữu nhiều tàu ngầm lớp Suffren hơn, một thiết kế hiện đang được hải quân Pháp đưa vào sử dụng. Để đảm bảo việc giao hàng có thể bắt đầu sớm nhất là vào năm 2038, chính phủ dân cử của Australia năm 2025 (Australia sẽ trải qua một cuộc bầu cử vào khoảng tháng 5/2025) nên đưa ra quyết định vào năm 2026 xem có chuyển sang thiết kế của Pháp hay không.
Ngay cả khi kế hoạch mua lại tàu ngầm của AUKUS thành công, nó vẫn mang lại một khả năng đáng ngờ. Thiết kế của tàu ngầm sẽ là sự kết hợp giữa 2 khối tàu ngầm lớp Virginia (cách nhau hơn 14 năm xét về mặt thiết kế) và SSN-AUKUS vốn chưa được thiết kế. SSN-AUKUS sử dụng lò phản ứng PWR3 chưa được thử nghiệm của Anh. Hơn nữa, SSN-AUKUS sẽ được chế tạo một phần bởi một doanh nghiệp đóng tàu ngầm của Anh vốn đang hoạt động kém hiệu quả và phải chịu áp lực lớn trong việc cung cấp lớp tàu ngầm tên lửa đạn đạo tiếp theo của Hải quân Hoàng gia Anh.
Với lượng giãn nước hơn 10.000 tấn, tàu ngầm SSN-AUKUS sẽ quá lớn so với nhu cầu của Australia. Kích thước của chúng sẽ làm tăng khả năng bị phát hiện, chi phí và thủy thủ đoàn. Hải quân Hoàng gia Australia hiện không thể tuyển thủy thủ đoàn cho các tàu của mình, cũng không thể mở rộng lực lượng để đáp ứng nhu cầu trong tương lai. Họ sẽ gặp khó khăn lớn trong việc tuyển thủy thủ đoàn cho tàu Virginia, mỗi tàu cần 132 người, và cả tàu SSN-AUKUS, nếu thủy thủ đoàn của chúng rơi vào khoảng 100 người cần thiết cho lớp Astute hiện tại của Anh.
Australia vẫn chưa thấy lịch trình cho quá trình thiết kế của Anh, cũng như nhóm thiết kế chung dường như chưa được thành lập. Trong trường hợp không có thông tin về các cột mốc đã đạt được hoặc thậm chí được thiết lập, rất có khả năng chương trình SSN-AUKUS, giống như chương trình Astute, sẽ chậm trễ. Bên cạnh đó, Đánh giá chiến lược quốc phòng của Anh cho thấy nước này đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt tài chính nghiêm trọng, khiến khó có thể tạo ra sự tự tin.
Ngoài ra, 8 SSN sẽ chỉ đủ để duy trì triển khai một hoặc hai tàu bất kỳ lúc nào, không đủ để răn đe hiệu quả. Khó khăn trong việc đào tạo thủy thủ đoàn và tích lũy kinh nghiệm trong 3 thiết kế tàu ngầm sẽ làm tăng thêm những thách thức rõ ràng về chuỗi cung ứng trong việc đạt được lực lượng tác chiến.
Các báo cáo tại Hội nghị chuyên đề về Liên đoàn tàu ngầm của Hải quân Mỹ gần đây cho thấy Mỹ vẫn chưa đẩy mạnh tốc độ đóng tàu ngầm. Đến nay, một tàu ngầm bổ sung đáng lẽ phải được đặt hàng để đảm bảo việc chuyển giao một chiếc Virginia Block IV hiện có cho Australia trong 8 năm, nhưng vẫn chưa có hợp đồng nào được ký kết. Tệ hơn nữa, sản lượng Virginia tại cả hai 2 công ty đóng tàu ngầm của Mỹ thực sự đang chậm lại do sự chậm trễ của chuỗi cung ứng. Chương trình đóng tàu ưu tiên hàng đầu của Mỹ, dành cho tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Columbia, vẫn tiếp tục bị chậm trễ. Cuối tháng 11 vừa qua, Nhà Trắng đã yêu cầu Quốc hội cấp kinh phí khẩn cấp cho các chương trình Virginia và Columbia. Tình hình này cho thấy mặc dù đã nỗ lực hết sức, Hải quân Mỹ sẽ không thể bán bất kỳ chiếc Virginia nào cho Australia.
Trong khi đó, cơ sở hỗ trợ tàu ngầm của Anh đang gặp khó khăn trong việc đưa SSN ra biển. Một vụ hỏa hoạn gần đây ảnh hưởng đến việc chuyển giao SSN lớp Astute cuối cùng chỉ có thể làm tăng thêm những khó khăn này. SSN lớp Suffren của Pháp là thiết kế tham khảo cho lớp Attack chạy bằng dầu diesel mà Australia dự định mua trước khi chuyển sang SSN. Nó cung cấp giải pháp cho các vấn đề AUKUS. Nó đang được Naval Group sản xuất, với 3 trong số 6 tàu ngầm được lên kế hoạch đã được đưa vào biên chế hải quân Pháp.
Với trọng tải 5.300 tấn và thời gian hoạt động 70 ngày, sức chứa 24 ngư lôi hoặc tên lửa, 4 ống phóng ngư lôi và thủy thủ đoàn 60 người, việc đóng, sở hữu và thuê thủy thủ đoàn sẽ rẻ hơn so với tàu AUKUS. Thiết kế linh hoạt được tối ưu hóa cho tác chiến chống tàu ngầm nhưng có khả năng chống tàu nổi tốt từ ngư lôi đa năng và tên lửa hành trình chống hạm. Nó cũng có thể mang theo tên lửa hành trình tấn công mặt đất, thủy lôi và lực lượng đặc nhiệm.
SSN lớp Suffren sử dụng nhiên liệu urani làm giàu thấp và cần tiếp nhiên liệu sau mỗi 10 năm, trong khi các thiết kế của Mỹ và Anh, với urani làm giàu cao, không bao giờ được tiếp nhiên liệu. Tuy nhiên lò phản ứng Suffren được thiết kế để đơn giản hóa việc tiếp nhiên liệu, có thể hoàn thành trong quá trình tái trang bị theo lịch trình tại Australia. Nhiên liệu đã qua sử dụng có thể được tái chế, giúp đơn giản hóa việc ngừng hoạt động khi hết hạn sử dụng.
Đúng là thiết kế Suffren không có tải trọng vũ khí, ống phóng tên lửa thẳng đứng hoặc thời gian hoạt động 90 ngày như Virginia và có lẽ là cả SSN-AUKUS, nhưng giống như tàu ngầm lớp Attack chạy bằng năng lượng hạt nhân, so với SSN-AUKUS đang định hình, nó phù hợp hơn nhiều với yêu cầu ban đầu của Australia về một sự thay thế cho tàu lớp Collins. Thiết kế này phù hợp với nhu cầu và khả năng của Australia. Australia có thể vận hành 12 chiếc Suffren và chỉ cần ít thành viên phi hành đoàn hơn so với kế hoạch AUKUS.
Nếu chuyển sang thiết kế Suffren, Australia vẫn nên tiếp tục các chương trình đào tạo SSN mà nước này đã thỏa thuận với Hải quân Mỹ và Hải quân Hoàng gia Anh. Australia cũng nên tiếp tục thiết lập một cơ sở sửa chữa trung gian hỗ trợ SSN của Anh, Mỹ và cả của Australia, đồng thời luân chuyển chúng qua Tây Australia.
Australia cần bắt đầu chuẩn bị ngay bây giờ để cùng Pháp đóng tàu Suffren. Australia không thể chờ đợi Mỹ cuối cùng tuyên bố Virginia sẽ không còn khả dụng. Trong phạm vi thiết kế cần thay đổi, Australia có thể quay lại công việc đã làm cho lớp Attack, đặc biệt là việc kết hợp hệ thống chiến đấu của Mỹ và các tiêu chuẩn của Australia. Khó khăn, thách thức và cần can đảm về mặt chính trị? Chắc chắn rồi. Nhưng không phải là không thể để có được SSN trong khuôn khổ AUKUS đúng hạn./.