Năm 2025 sẽ chứng kiến màn thể hiện của 4 người đàn ông hơn 70 tuổi. Với tư cách là tổng thống của nền dân chủ hùng mạnh nhất thế giới trong nhiệm kỳ 2, Donald J. Trump, 78 tuổi, sẽ cố gắng tạo ra bước đột phá mới trong nước bằng cách nhấn mạnh vào việc làm và tăng trưởng dựa trên nền kinh tế ít bị quản lý hơn, hiệu quả hơn trong khi thúc đẩy một thế giới ít bạo lực hơn. Với tư cách là người đứng đầu một quốc gia giàu tài nguyên và vũ khí, Vladimir Putin, 72 tuổi, đang đảm nhiệm năm thứ 20 làm tổng thống, sẽ sử dụng một chiến lược phức tạp về mở rộng lãnh thổ và nhượng bộ có tính toán, định nghĩa lại thành công thông qua sự kết hợp giữa sự thống trị và rút lui chiến lược. Với tư cách là tổng thống của chế độ độc tài lớn nhất và nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, Tập Cận Bình, 71 tuổi, sẽ giảm bớt sự hung hăng, hiếu chiến về địa chính trị và thương mại trên toàn cầu, đồng thời chú ý đến nền kinh tế và các cuộc xung đột nội bộ. Và cuối cùng là Narendra Modi, 74 tuổi, với tư cách là thủ tướng của nền dân chủ lớn nhất và phát triển nhanh nhất thế giới, sẽ giúp xây dựng những cây cầu đàm phán, thúc đẩy 3 cường quốc còn lại hướng tới sự văn minh hơn bằng cách sử dụng quyền tự chủ chiến lược trong khi vẫn duy trì đà tăng trưởng của Ấn Độ.
Hầu hết các ý tưởng thay đổi thế giới trong 12 tháng tới sẽ xuất phát từ Nhà Trắng, nơi nhiệm kỳ tổng thống của Trump dự kiến sẽ chấm dứt sự thay đổi cực đoan của nước Mỹ sang các chính sách kinh tế trong nước thiên tả. Ông cũng sẽ thiết kế một sự đảo ngược từ các cuộc chiến tranh bên ngoài. Cả hai vấn đề này đều sẽ tác động đến thế giới. Những tuyên bố của Trump về việc chấm dứt chiến tranh và "làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" có thể khoa trương, hào nhoáng và chói tai, nhưng đó là phong cách đàm phán của ông; nó cho ông không gian để điều động. Các kỹ năng của Trump sẽ đặc biệt được thử thách trong cuộc chiến Nga-Ukraine, nơi ông sẽ cần chấm dứt sự mở rộng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và trong cuộc chiến của Israel với các lực lượng ủy nhiệm của Iran, nơi ông sẽ phải sử dụng sự kết hợp giữa thuyết phục và đe dọa. Đó sẽ là một nền hòa bình khó chịu, âm ỉ trong ngắn hạn, với con đường dẫn đến sự ổn định chính trị lớn hơn ở phía trước.
Trong mục tiêu đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại, Trump đang dựa vào Elon Musk và Vivek Ramaswamy để thực hiện 2 đợt cắt giảm lớn - chi tiêu của chính phủ và bãi bỏ quy định quá mức của khu vực tư nhân. Cả hai đều sẽ phục vụ tốt cho đất nước. Cả hai đều sẽ tác động đến vốn toàn cầu. Khi Mỹ trở nên dễ kinh doanh hơn nữa, thị trường lớn nhất thế giới này sẽ thu hút những bộ óc giỏi nhất, nguồn vốn và những người tạo ra của cải. Điều này sẽ gây áp lực lên các nền kinh tế mới nổi như Ấn Độ để cải cách cấu trúc quản lý lỗi thời của mình với tốc độ nhanh hơn, nhưng có lẽ sẽ gây áp lực nhiều hơn lên Liên minh châu Âu (EU). Ông cũng có kế hoạch áp thuế đối với Trung Quốc, Canada và Mexico. Điều này sẽ làm tăng giá cả trong nền kinh tế Mỹ, dẫn đến giá cả cao hơn trong 12 tháng tới và ngăn cản việc giảm lãi suất. Nếu Trump không thể tìm ra cách để ngăn chặn điều này, nó sẽ khiến cử tri thất vọng vì họ vốn đã phải vật lộn với lạm phát cao.
Bắc Kinh, vốn đã áp dụng thế phòng thủ trong những tháng gần đây, sẽ phải khởi động lại trò chơi “rắn và thang” của mình. Giấc mơ thống trị thế giới bằng cách biến tăng trưởng, thương mại và GDP thành vũ khí và lòng tham lãnh thổ bằng cách cố gắng bình thường hóa sự hung hăng, hiếu chiến, chẳng hạn như ở Biển Hoa Nam (Biển Đông), đã được thực hiện trong 5 năm qua. Một nền kinh tế chậm lại, bong bóng bất động sản đang âm ỉ nổ tung và sự thay đổi toàn cầu để tìm kiếm các giải pháp thay thế cho sản xuất giá rẻ, như Việt Nam hoặc Ấn Độ, sẽ tác động đến Trung Quốc. Trong cuộc đối đầu địa kinh tế trực tiếp với các cuộc chiến thuế quan tiềm tàng của Trump, Bắc Kinh đã “quyến rũ” 33 quốc gia châu Phi bằng chính sách thuế quan bằng 0, cho phép tiếp cận miễn thuế đối với 100% sản phẩm của họ. Không ai tin rằng điều này sẽ được duy trì, nhưng trong 2 quý đầu năm 2025, động thái này sẽ được thể hiện trên toàn cầu với các đặc điểm của Trung Quốc xung đột với sự phi toàn cầu hóa ở Mỹ.
Sự hung hăng, hiếu chiến của Tập Cận Bình ở Biển Đông, đặc biệt là ở Philippines, sẽ lắng xuống trong thời điểm hiện tại. Đại chiến lược thống trị thế giới của Trung Quốc sẽ thay đổi quan điểm từ các cuộc tấn công không kiểm soát thành sự điều chỉnh rụt rè, nhưng việc theo đuổi không ngừng các khu vực kiểm soát mới, đặc biệt là ở các đại dương, sẽ tiếp tục khi họ nuốt chửng các khoáng sản quan trọng trong khai thác đáy biển và trở thành người lập quy tắc. Ở biên giới Ấn Độ, những lời đề nghị rút lui gần đây của Tập Cận Bình dường như là những bước đầu tiên hướng tới hòa bình, tăng cường thương mại và các chuyến bay thẳng. Điều này có 2 nhánh chiến thuật. Thứ nhất, một sự chuyển dịch kinh tế sang Ấn Độ như một thị trường thay thế để bán hàng và một trung tâm sản xuất để xuất khẩu. Và thứ hai, để bù đắp cho sự thay đổi chính trị-chiến lược ở Mỹ, điều này sẽ chứng kiến 2 nền dân chủ lớn nhất xích lại gần nhau hơn nữa khi chính quyền vịt què Joe Biden nhường chỗ cho chính quyền Trump. Quý cuối cùng của năm 2024 đã chứng kiến sự tách rời. Quý đầu tiên của năm 2025 có thể được bảo lãnh bằng sự giảm leo thang. Nếu mọi thứ vẫn ổn định và tâm trạng của Tập Cận Bình vẫn được kiểm soát, đây có thể là tiền đề cho các chuyến bay trực tiếp Ấn Độ-Trung Quốc cũng như thúc đẩy thương mại và đầu tư lớn hơn giữa hai nước vào năm 2026.
Để sống đúng với hình ảnh là bậc thầy chiến lược của Liên bang Nga, Putin đã thực hiện 3 hành động. Đầu tiên, ông đã xâm lược và kiểm soát 1.200 km2 lãnh thổ Ukraine, mà ông sẽ không nhượng bộ. Thứ hai, ông đã tuyên bố ngưỡng thấp hơn cho phản ứng hạt nhân nếu Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Và thứ ba, ông nói rõ rằng việc Ukraine gia nhập NATO là một “lằn ranh đỏ” không được vượt qua. Trump đã lắng nghe. Một nguyên trạng với việc Kiev nhường lãnh thổ cho Moskva và chiến tranh kết thúc là điều có thể thấy rõ. Đối với điều này, Putin có vẻ sẵn sàng hơn Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Nếu hỗ trợ vũ khí của Mỹ không được đưa ra thảo luận, hoặc nếu Liên minh châu Âu (EU) phải trả tiền cho nó bằng nguồn tài chính của các thành viên trong bối cảnh kinh tế chậm lại và thậm chí suy thoái, thì áp lực chấm dứt chiến tranh sẽ tăng lên. Kiev sẽ buộc phải chấp nhận một nền hòa bình không thoải mái. Họ sẽ suy sụp vì bất mãn. Nghe có vẻ không công bằng, tuy nhiên, nhìn chung, hòa bình sẽ được nối lại với lời hứa về một cuộc tái thiết trị giá 500 tỷ USD cho Ukraine sẽ bắt đầu vào nửa cuối năm 2025.
Là một phần của các cuộc đàm phán hòa bình, Putin cũng sẽ yêu cầu chấm dứt lệnh trừng phạt hồi tháng 3/2022 đối với Nga cấm sử dụng hệ thống SWIFT có trụ sở tại La Hulpe (Bỉ) theo yêu cầu của EU, Anh, Canada và Mỹ. Bên cạnh đó, Putin cũng sẽ yêu cầu giải phóng 300 tỷ USD tài sản của Nga hiện đang bị đóng băng mặc dù ông có thể từ bỏ khoản lãi suất hàng năm 3 tỷ USD tích lũy trên các tài sản này.
Cuối cùng, New Delhi sẽ vẫn là một nhân tố quan trọng trong các vấn đề toàn cầu vào năm 2025. Ấn Độ không chỉ tiếp tục là nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới, tăng thêm gần 400 tỷ USD vào GDP trong 12 tháng tới mà còn là một nhân tố quan trọng trong địa chính trị và an ninh. Modi đã tạo ra các mối quan hệ đối tác tin cậy thông qua quyền tự chủ chiến lược được xây dựng trong 5-7 năm qua với cả Mỹ và Nga. Ông đã thúc đẩy câu chuyện hòa bình trong cả hai cuộc chiến tranh Nga-Ukraine và Israel-Hamas.
Việc chuyển đổi câu chuyện này thành hành động có thể không phải là tuyến tính. Trong khi Putin và Biden bị kéo xuống bởi lập trường cứng rắn của họ, Modi đã cố gắng xây dựng những cây cầu đối thoại và ngoại giao với cả hai. Điều này sẽ tiếp tục đến năm 2025. Tất nhiên, Trump có suy nghĩ và phong cách riêng, trong khi Putin vẫn là một người chơi chiến lược. Tốt nhất, Modi có thể tạo điều kiện cho các cuộc thảo luận nhưng thỏa thuận hòa bình sẽ phải được Putin ký kết với phương Tây. Về phía Israel, một lần nữa, Modi đã xây dựng được thiện chí với một số quốc gia Tây Á. Tuy nhiên, ở đây, các lập trường, ngoài việc chỉ mang tính chính trị hoặc chiến lược, còn được thúc đẩy bởi lòng nhiệt thành tôn giáo và các mối đe dọa hiện sinh. Tốt nhất là Modi nên đưa ra sự ủng hộ về mặt đạo đức không chiến tranh nhưng rút khỏi các cuộc đàm phán tích cực. Ông nên để Trump, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khamenei đấu tranh để đưa ra thỏa thuận hòa bình của họ, bắt đầu bằng việc thả các con tin Israel.
Ngoài thỏa thuận, New Delhi đã, đang và sẽ tiếp tục vào năm 2025 là một trong những người bảo vệ thương mại, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng, tại Khu vực Ấn Độ Dương. Ở đây, sự hợp tác chiến lược với Washington sẽ được tăng cường. Ở phía Đông, sự tham gia của Ấn Độ vào Bộ tứ sẽ tạo ra động lực an ninh. Hơn nữa, Trump sẵn sàng đàm phán về các thỏa thuận kinh tế để có an ninh tốt hơn. Ví dụ, thông điệp gần đây của ông gửi đến Mexico và Canada là chấm dứt tình trạng nhập cư bất hợp pháp và ngăn chặn việc vận chuyển ma túy, đặc biệt là fentanyl, vào Mỹ từ biên giới của họ. Đổi lại, ông sẽ chấm dứt mức thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm của họ.
Vì vậy, mặc dù New Delhi đã sẵn sàng tham gia vào các khiếu nại về thuế quan của Trump, Modi có thể và phải sử dụng đòn bẩy địa chính trị của Ấn Độ về an ninh để đàm phán một thỏa thuận xung quanh vấn đề địa kinh tế của thuế quan. Ông phải đồng thời tận dụng sự tăng trưởng của Ấn Độ để xây dựng trái phiếu trong tương lai. Các công ty toàn cầu coi Ấn Độ là nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới trong 2 hoặc 3 năm tới và là cường quốc trị giá 10 nghìn tỷ USD vào năm 2032 sẽ muốn tham gia vào nền kinh tế này. Các cuộc trò chuyện giữa Trump và Modi phải cho phép điều này. Trên hết, Modi cần sắp xếp lại trật tự trong nước bằng các cải cách kinh tế như về lao động, tuân thủ, đất đai và nông nghiệp.
Sự hung hăng, hiếu chiến ngày càng gia tăng của Bắc Kinh, cuộc xâm lược Ukraine của Moskva, cuộc xung đột Israel-Hamas cũng như sự can thiệp của Mỹ đã chi phối các vấn đề toàn cầu trong những năm qua. Do đó, trong 12 tháng tới, cộng đồng kinh tế chiến lược sẽ cần phải tập trung mạnh mẽ vào những gì diễn ra giữa Trump, Putin, Tập và Modi./.
Trang mạng orfonline.org (Ngày 3/12/2024)
